Jongeren lezen te weinig
De docent Nederlands komt de klas binnenlopen met een stapel boeken. Met een luide plof legt hij de stapel op tafel, waarmee hij direct de aandacht van de nieuwsgierige pubers in zijn klas trekt. “We gaan vandaag lezen!” deelt hij enthousiast mee. Luide zuchten klinken door het lokaal. Lezen is hartstikke saai, vinden de tieners.
Het is je vast al eens opgevallen dat jongeren liever een telefoon in hun handen
hebben dan een boek. Ruim dertig procent van de jongeren vindt lezen niet leuk en de helft van de scholieren leest nooit een boek. Maar hoe komt dit? En
misschien wel belangrijker: wat doen we eraan?
Jong geleerd
In groep drie leren kinderen al lezen. Dit vinden ze in het begin vaak nog ontzettend leuk. Daarnaast worden ze er slimmer van en begrijpen ze lesstof beter. Maar waarom verliezen ze toch gedurende de jaren hun interesse? “Jonge kinderen lezen op school, omdat het moet,” vertelt Christa Spuijbroek, zij geeft al jaren les in het basisonderwijs. “Thuis wordt er weinig gelezen, slechts een enkeling vindt lezen leuk.” Volgens haar is dit niets nieuws, dit is eigenlijk altijd
zo geweest. Ook Christa vindt deze situatie zorgwekkend en ze doet hierdoor
ook erg haar best om haar leerlingen aan te sporen om een boek te gaan lezen.
“Hoe doe je dat?” vroeg ik haar. “Ik zoek leuke boeken voor ze uit. Informatieve boeken spreken vaak meer aan.” Ook leest ze de kinderen regelmatig voor, of laat dit de computer doen. Het gebruik van gekke stemmetjes trekt de aandacht.
Oud gedaan?
Tjeu Wassink -docent Nederlands op het mbo- merkt dat ook in zijn klassen minder wordt gelezen. Hij vindt dit zorgelijk, omdat je van lezen leert woordbeelden, je kunt je dan voorstellen hoe je een woord schrijft. Ook beperkt het lezen van jongeren zich vaak -dus niet altijd- tot het lezen van teksten op sociale media. Deze teksten zijn vaak op hetzelfde niveau, of zelfs lager, dan van henzelf. Zo halen we het schrijf- en leesniveau omlaag. Wassink merkte dat hij zelf ook een stuk minder las dan vroeger. Hij denkt zelf dat dit komt door alle prikkels om ons een: “Vroeger las men een boek, omdat dat bijna de enige vorm van ontspanning was, nu is er veel meer. Je kunt gaan gamen, Netflixen of sociale media checken op je telefoon.” Wassink geeft aan dat hij het goed begrijpt dat jongeren minder lezen. “De wereld om ons heen is sneller dan een boek. We zoeken naar snelle prikkels; even gauw iets leuks doen. Een boek lezen is het tegengestelde, want een dik boek is soms pas uit na enkele weken.”
Het maakt Wassink niet uit wat je leest, het gaat erom dat je leest. “Je hoeft van mij geen literatuur te lezen. Als je een stripboek leest, is dat al verschil tussen wel of niet lezen.”
Schrijven voor ‘leeshaters’
Tot slot sprak ik met Cis Meijer. Zij is de schrijfster van meerdere succesvolle jeugdthrillers. In haar boeken verwerkt ze thema’s die jongeren erg aanspreken; vriendschap, vertrouwen, groepsdruk, machtsmisbruik, geweld en (de invloed van) sociale media. De hoofdstukken zijn kort en ze maakt gebruik van verschillende perspectieven. Ook draagt haar uitgeverij bij aan het boek: “Zij zorgen voor een mooie opmaak. Er zit veel wit op een bladzijde, dus ze zijn niet helemaal volgepropt met volle zinnen. Zo ziet de bladzijde er minder vol uit.” Ook werkt ze met cliffhangers, in de hoop de jonge lezer aan te sporen om toch nog even verder te lezen. “Ik roep tijdens het verhaal zoveel mogelijk vragen op bij de lezer.” Cis wordt regelmatig uitgenodigd op middelbare scholen om te vertellen over haar boeken. Dit vindt ze erg belangrijk. “Wat doe je als je voor een klas staat?” “Ik vertel de leerlingen hoe ik inspiratie kreeg, ik lees een stukje voor en geef wat details over het verhaal. Zo merk ik dat ik sommige ‘leeshaters’ toch nieuwsgierig maak.” Achteraf hoort ze regelmatig van docenten dat ze
met haar bezoek jongeren aan het lezen heeft gekregen, dit vindt ze erg belangrijk. Volgens Cis ‘moet’ je jongeren zo vroeg mogelijk aansporen om te gaan lezen. “Auteurs bereiken leerlingen uit klas 1, die niet van lezen houden, makkelijker dan leerlingen uit de 3de of 4de.” Cis hoopt dat er in de toekomst meer reclame wordt gemaakt voor lezen, zowel op de televisie als op sociale media. “Maar wel door goede reclamebureaus, die weten hoe ze jongeren op een leuke en vlotte manier kunnen aanspreken.”
Het is dus zeker van belang dat jongeren -en ook volwassenen- blijven lezen. Dus ga weg achter die tv of smartphone en pak een boek. Er zal een wereld voor je opengaan! Het maakt niet uit wat je leest, als je maar leest. Daar gaat het om. Door een boek te kiezen dat je echt aanspreekt wordt het een stuk makkelijker om je boek erbij te pakken. Let hier dus zeker op als je een boek uitkiest en beoordeel een boek nooit om zijn cover. Lees de flaptekst en begin dan gewoon met lezen. Laat je verrassen. Als je het na een aantal hoofdstukken nog steeds niet leuk vindt leg het dan weg en zoek iets wat beter bij je past.